Hoogste tijd voor een richtlijn update!

Op 1 december wordt de herziene richtlijn 'Behandeling van tabaksverslaving en stoppen met roken ondersteuning' gelanceerd, in de Domus Medica in Utrecht.

Lees er meer over in deze column van Niels Chavannes, die als voorzitter van het 'Partnership Stop met Roken' nauw betrokken was bij deze herziening.

Eetstoornissen en roken

Patiënten met een eetbuistoornis (binge eating disorder) of met boulimia nervosa hebben vaker (ooit) gerookt dan gezonde controles. Deze relatie gaat niet op voor patiënten met anorexia nervosa. Dat blijkt uit deze meta-analyse van 31 studies.

Bij elke 50 sigaretten een mutatie in elke longcel

Hoeveel sigaretten nodig zijn om een mutatie te veroorzaken in verschillende cellen werd voor het eerst in dit onderzoek vastgesteld. Wie gedurende een jaar 20 sigaretten per dag rookt heeft in iedere longcel 150 mutaties opgebouwd, in elke strottenhoofdcel 97, in elke keelcel 39. Dat is veel meer dan het aantal mutaties in niet-rokers. Een eenvoudige uitleg van het onderzoek staat hier.

Minder roken kan een beetje helpen

Ook rokers die niet willen stoppen en minder sigaretten gaan roken met gebruik van nicotinevervangers, blijken op termijn toch een iets grotere kans te hebben om te zijn gestopt met roken. Het bewijs is volgens deze Cochrane review echter mager en stoppen is nog steeds de beste manier om schade te beperken.

Rokende moeder geeft grotere kans op kanker van het zenuwstelsel

Voor andere typen kanker op jonge leeftijd (lymfoom, bot-, nier-, lever-, zaadcelkanker en kanker van weke delen) is de relatie met roken door de moeder nog onduidelijk, concludeert deze meta-analyse van 62 studies.

Tabaksbeleid in gevangenissen

Er is weinig onderzoek gedaan naar tabaksontmoediging in gevangenissen. Desalniettemin is het volgens deze systematische review aannemelijk dat stoppen met roken programma's of rookverboden in gevangenissen een effectief mechanisme zijn om het rookgedrag van een gevangene te doorbreken, mits de maatregelen consequent worden gehandhaafd.   

HOLLANDSE NIEUWE

Psychiater Joanneke van der Nagel (Radboud Universiteit) toont in haar proefschrift aan dat de percentages gebruikers van tabak (en cannabis) onder mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) aanzienlijk hoger liggen dan in de algemene bevolking. Door de LVB-groep als specifieke risicogroep te benaderen kan eerder worden ingegrepen en schade worden voorkomen.

Joannie Lortet-Tieulent (Erasmus Universiteit, inmiddels werkzaam bij de American Cancer Society) bracht in kaart wat de aan roken toe te schrijven ziektelast van kanker en COPD is in Europa en de Verenigde Staten.

Gimano Amatngalim (LUMC) demonstreerde hoe desastreus het effect van sigarettenrook is op het reparatiemechanisme en de immuunrespons van beschadigd longepitheel.

Abdullah Turhan vond dat de voor het voortgezet speciaal onderwijs ontwikkelde variant van het voorlichtingsprogramma De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) geen effecten heeft op het rookgedrag van de 12-14-jarige scholieren met gedrags- of leerproblemen.

Nadine Berndt (Open Universiteit) komt tot de conclusie dat rokende hart- en vaatpatiënten met een lage sociaaleconomische status zeer goed reageren op stoppen met roken interventies waarbij gebruik wordt gemaakt van een telefonische coach of persoonlijk contact met een stoppen-met-roken coach.

Rob Jansen (Canisius-Wilhemina ziekenhuis, Nijmegen) spreekt zich uit tegen elk gebruik van nicotinevervangende middelen als stoppen-met-roken interventie tijdens de zwangerschap omdat daarbij stoffen vrijkomen die slecht zijn voor de longontwikkeling van de foetus.

Job van Boven (Universiteit Groningen) roept de filmmakers van Hollywood op om aandacht te gaan besteden aan de mogelijk negatieve gezondheidsconsequenties van roken.

Jeroen Bommelé (Trimbos-instituut) onderzocht of jongeren die anderen zien roken daardoor gestimuleerd worden om zelf te gaan roken: zien roken doet roken?

In het Jaarbericht van de Nationale Drug Monitor (NDM) 2016 vat hoofdstuk 12 de laatste feiten en cijfers samen over roken en worden in hoofdstuk 2.2 de belangrijkste wettelijke kaders voor het reguleren van tabak en ontwikkelingen in het tabaksbeleid van het afgelopen jaar besproken.

Neutraler uiterlijk voor sigarettenpakjes

Het kabinet wil definitief af van hologrammen, glitters, reliëf en opvallende kleuren op de tabaksverpakkingen. Vanaf 1 juli 2017 mogen de opvallende elementen niet meer verwerkt worden in pakjes die gemaakt worden voor de Nederlandse markt. Naast visuele eigenschappen mogen ook andere merkspecifieke kenmerken niet meer, zoals geluids-, geur- en smaakeffecten bij het openen van een verpakking.

Voorbereidingen voor display ban tabaksproducten

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin de regering wordt opgeroepen wetgeving voor te bereiden die een display ban voor tabaksproducten afdwingt, nu er nog steeds geen convenant met de supermarktbranche gesloten is.

Kamer stemt tegen automatisch indexeren tabaksaccijns

Hoewel staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) geen bezwaar had tegen het voorstel van SP-Kamerlid Farshad Bashir om te voorkomen dat roken relatief goedkoper wordt als andere producten duurder worden door de inflatie, stemde een meerderheid van de Tweede Kamer tegen dit voorstel.

Vele mijlpalen bereikt tijdens COP7

Vertegenwoordigers van meer dan 180 landen kwamen eerder deze maand in New Delhi bijeen voor een vergadering van de WHO over de verdere implementatie van het internationale antirookverdrag FCTC (COP7). Aan het einde van de conferentie werd een verklaring aangenomen waarin onder meer staat dat tabaksfabrikanten aansprakelijk moeten worden gesteld voor de gevolgen van roken. Als er niets gebeurt, zullen volgens de WHO deze eeuw ongeveer een miljard mensen overlijden als gevolg van roken. Tegen 2030 zal 80 procent van de tabaksdoden vallen in landen met lage en middeninkomens.

Startschot voor de Smokefree Challenge

Niet beginnen met roken, dát is de uitdaging! De Challenge is onderdeel van het plan om roken onder jongeren in het vmbo (en mbo) te ontmoedigen. Leerlingen maken een klassikale niet-roken-afspraak. De sociale druk om niet te beginnen met roken wordt daarmee vergroot. Wie het volhoudt, maakt kans op een uitje met de hele klas. Staatssecretaris Van Rijn gaf op 3 november het startschot.

Tabaksindustrie: hoge winsten en nieuwe producten

Ondanks een afname in de verkoop van sigaretten wereldwijd, blijven de winsten van de tabaksoligopolie onveranderd hoog. Door mee te liften op accijnsverhogingen kunnen fabrikanten ongezien en zonder veel ophef hun marges vergroten. Ook worden nieuwe producten ontwikkeld: Philip Morris komt volgend voorjaar in Nederland met een nieuw soort elektronische sigaret, de Heatstick of IQOS: volgens de fabrikant potentieel minder schadelijk, en met meer de sensatie van roken dan de bestaande e-sigaret met vloeistof.

David Wetter: fellow aan het Trimbos-instituut

De Amerikaanse David Wetter, hoogleraar aan de Rice University, wordt fellow aan het Trimbos-instituut. Hij richt zich in zijn werk met name op de determinanten van tabaksgebruik en specifieke interventies voor tabaksontmoediging.

Actieweek in België: ‘Gezond Binnen 2016’

Van 14 tot 18 november vond de actieweek 'Gezond Binnen' plaats: Woon gezond, samen naar een rookvrij huis! De actieweek liep gelijk met de campagne Binnen roken is nooit oké van Kom op tegen Kanker. Beide acties rond passief roken ontkrachtten hardnekkige misverstanden, zoals over roken onder de wasemkap of bij het open raam.

Rookvrij zwanger, toch niet zo vanzelfsprekend?

Een nieuwe blog van de Roken Infolijn.

Andere Tijden: Hoe de rokers zijn verdreven

Andere Tijden zond een documentaire uit over de ontwikkeling van de tabaksontmoediging in Nederland, met archiefbeelden en interviews.

Binnenlandse bijeenkomsten en trainingen

Op 10 februari 2017 houdt het Nederlands Netwerk voor Tabaksonderzoek (NNvT) een congres bij De Zilveren Vosch te Utrecht. Hou de website in de gaten voor het programma.

MijnKoers bevat online trainingen voor mensen met kanker die willen stoppen met roken of minder alcohol willen drinken. Ze zijn ontwikkeld door het Trimbos-instituut in samenwerking met deskundigen en (ex-)kankerpatiënten, met financiering van KWF Kankerbestrijding. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden voor de online trainingen via de websites: www.MijnKoersroken.nl en www.MijnKoersalcohol.nl.

Buitenlandse bijeenkomsten

SRNT 23rd Annual Meeting, 8-11 maart 2017, Firenze Fiera Congress & Exhibition Center,  Florence, Italië

2017 National Conference on Tobacco or Health, 22-24 maart 2017, Austin, TX, USA

7th ECToH (European Conference on Tobacco or Health), 23-25 maart 2017, Oporto, Portugal