Vóór het te laat is

Acht dagen voor Wereld Niet Roken Dag 2017 een column uit de praktijk over een van de meest dodelijke aandoeningen in de wereld. Lees het pleidooi van longarts Erik van der Heijden uit het Radboudumc in Nijmegen voor een krachtig antirookbeleid in combinatie met vroegopsporing.

Stoppen met roken: alleen of samen?

Twee omvangrijke Cochrane reviews onderzochten het effect van individuele counseling en groepstherapie bij het stoppen met roken. Beide zijn effectief, maar er was onvoldoende bewijs om aan te tonen welke van de twee effectiever of kosteneffectiever is. Ook werd geen verschil gevonden tussen individuele counseling met sessies van minimaal 10 minuten en nog intensievere varianten, mogelijk omdat ook sessies van minimaal 10 minuten al behoorlijk intensief zijn. Belangrijk blijft dus een breed aanbod dat aansluit bij de individuele wensen.

Varenicline 1 mg of 0,5 mg? Het werkt even goed

In deze RCT kregen rokers naast gedragstherapie gedurende 8 weken tweemaal daags varenicline. Abstinentiecijfers na 1 jaar waren vergelijkbaar: 46,5% voor de 1 mg groep en 46,4% voor de 0,5 mg groep.

Standaard sigarettenpakjes

Een nieuwe Cochrane review concludeert dat uniforme sigarettenpakjes zonder merkuitingen (plain packaging) het aantal rokers in een land kunnen verminderen. De conclusies over de effecten op bevolkingsniveau zijn echter alleen gebaseerd op de situatie in Australie. Vanaf 21 mei 2017 voldoen nu ook in Engeland alle pakjes aan plain packaging. Hoe lastig het kan zijn om een effect van deze maatregelen te bewijzen, concludeert een systematische review naar gezondheidswaarschuwingen op verpakkingen, waarin wordt gepleit voor het gebruik van gestandaardiseerde uitkomstmaten.

Engelse vapers roken minder

Uit de jaarlijkse survey van ASH blijkt dat het aantal gebruikers van e-sigaretten (vapers) in het Verenigd Koninkrijk in 2016 tot 2,9 miljoen is gestegen (een stijging van 4% ten opzichte van 2015). Dat is 6% van de volwassen bevolking. Van deze groep is voor het eerst meer dan de helft een ex-roker. Het gebruik van de e-sigaret door nooit-rokers blijft erg laag. Dit sluit aan bij een Britse beschouwing waarin wordt gesteld dat verslaving aan e-sigaretten niet geproblematiseerd moet worden, maar staat haaks op een Amerikaans artikel dat benadrukt dat de invloed van het gebruik van e-sigaretten op de gezondheid nog onbekend is.

Lopende zaken

Op 3 april is het Digitale Platform stoppen met roken gelanceerd voor zorgprofessionals die zich met stoppen met roken begeleiding bezig houden. Inmiddels hebben 240 zorgprofessionals een account aangemaakt. Binnenkort wordt een blogoptie toegevoegd. U kunt zich hiervoor aanmelden bij Monique Croes.

Het Jaarbericht Publieksinformatie 2016 geeft een overzicht van de telefoon, e-mail, chat, websites, folders, presentaties, video's en sociale media activiteiten in 2016 van de afdeling Publieksinformatie van het Trimbos-instituut. Alcoholinfo.nl, Drugsinfo.nl en Rokeninfo.nl werden in 2016 zo'n 40-50% vaker bezocht dan in 2015.

Van 7 t/m 14 september 2017 loopt de Themaweek NIX zonder ID: een week extra aandacht voor NIX zonder ID. Met (lokale) acties en publiciteit voor het thema naleving en het spontaan tonen van ID bij aankoop van alcohol en tabak.

Het European Scientific Network on Law and Tobacco (ESNLT) is een door KWF ondersteund academisch netwerk voor Europese juristen gericht op de opbouw van expertise op het gebied van tabaksontmoediging.

Hollandse nieuwe

Niels Chavannes (LUMC) vat de herziene richtlijn 'Behandeling van tabaksverslaving en stoppen met roken ondersteuning' samen. Er is ook een gratis, online, geaccrediteerde nascholing.

David Burger (Radboud UMC) bespreekt hoe roken de farmacokinetiek van geneesmiddelen kan beïnvloeden en geeft een leidraad voor welke geneesmiddelen intensiever gecontroleerd moeten worden als patiënten hun rookgewoontes aanpassen.

Marieke Hiemstra (Radboud Universiteit) deed een systematic review naar opvoedkundige strategieën die bijdragen aan de preventie van roken onder jongeren.

Michael Schreuders (AMC) vergelijkt het beleid van scholen rondom roken en doet uitspraak over de uitwerking op rookgedrag onder jongeren.

Anneke de Graaf (Radboud Universiteit) concludeert dat er geen verschil in effectiviteit bestaat tussen onderwijs over roken op een verhalende of informatieve wijze bij laagopgeleide jongeren.

Karin Hummel (Universiteit Maastricht) vergelijkt drie instrumenten om de mate van bereidheid tot stoppen met roken te meten.

Sandra Oude Wesselink (Erasmus MC) zocht uit welke factoren bijdragen aan de kwaliteit van counseling in het kader van stoppen met roken in verloskundigenpraktijken.

Dennis de Ruijter (Universiteit Maastricht) bevestigt dat de navolging van evidence-based richtlijnen voor stoppen met roken door verpleegkundigen niet optimaal verloopt.

Dominique Reinwand (CAPHRI, Universiteit Maastricht) toont aan dat online informatie in de vorm van websites over tabaksadditieven niet bijdraagt aan een veranderde opvatting over tabaksadditieven of een aangepast rookgedrag.

Esther Croes en Petra Hopman (Trimbos-instituut) sporen zorgverleners aan om rokers vaker het advies te geven om te stoppen met roken.

NIX18 campagne voldoet aan verwachtingen

In 2016 zeggen bijna alle jongeren onder de 18 niet te roken (95%). Voor het eerst sinds de NIX18 campagne loopt is dat hoger dan in 2013 (88%). Jongeren en ouders vinden het ook steeds normaler dat jongeren tot hun 18e niet roken of drinken. Zes op de tien ouders staan positief tegenover het maken van de NIX-afspraak.

Rookvrije Start is kernpunt in Nationaal Programma Preventie

In een kamerbrief wordt verslag gedaan van de voortgang van het NPP in 2016. Een kernpunt is de aandacht voor roken voor, tijdens en na de zwangerschap. Het ministerie van VWS ondersteunt de Taskforce Rookvrije Start en poogt de zorgverzekeraars ertoe te bewegen stoppen met roken programma's buiten het verplichte eigen risico te laten vallen. Huisartsen en andere zorgverleners moeten er meer toe worden aangezet het roken met hun rokende cliënten te bespreken.

Australië krijgt gelijk van WTO in plain packaging

Uit een gelekt document blijkt dat de World Trade Organisation (WTO) in het nadeel van de tabaksindustrie gaat bepalen dat Australië haar wet op plain packaging rechtmatig heeft ingevoerd. De zaak duurt nu al vijf jaar. Tabaksfabrikanten claimden dat plain packaging een inbreuk op hun merkenrecht behelst. Enkele landen hebben de uitspraak van de WTO afgewacht voordat ze zelf overgaan tot plain packaging.

Olympische Spelen van Tokio in 2020 niet rookvrij

Een grote meerderheid van de Kamerleden van de huidige Japanse regeringspartij is tegen een wetsvoorstel om de Olympische Spelen in Tokio in 2020 rookvrij te maken. Het wetsvoorstel wilde roken in publieke ruimtes verbieden. Een lobby van restauranthouders kwam hiertegen in opstand omdat zij bang waren voor een verlies aan inkomsten.

World No Tobacco Day op 31 mei

Elk jaar vraagt de WHO speciale aandacht voor tabaksontmoediging op de World No Tobacco Day (WNTD). Dit jaar wijst de campagne de regeringen erop dat de tabaksindustrie een bedreiging vormt voor duurzame groei. Hiervoor zijn speciaal ontwikkeld: posters, banners en social media materiaal.

Kinderen kunnen op steeds meer plekken rookvrij spelen

Het Longfonds ziet tientallen speeltuinen en kinderboerderijen maatregelen nemen om roken terug te dringen of helemaal rookvrij te worden. Iedereen vindt het belangrijk dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien.

Kinderen willen sigaret weren van de sportclub

Kinderen willen niet dat er gerookt wordt op hun sportclub. De Hartstichting deed onderzoek om erachter te komen hoe kinderen roken op de sportclub ervaren. Een overgrote meerderheid (90%) vindt dat hun sportvereniging rookvrij moet worden.

Geen uitzondering voor tankstations bij displayban tabak

Ook tankstations moeten hun rookwaar uit het zicht gaan leggen. Het kabinet wil geen uitzondering maken voor de pertrolbranche. Alleen tabaksspeciaalzaken behouden het recht om hun producten in het zicht van de klant te leggen.

‘Ik rook geen sigaret, de sigaret rookt mij’

Column van Marieke Helmus, verslavingsarts, in Medisch Contact van 18 mei 2017 waarin ze oproept de verslavingszorg rookvrij te gaan maken. In het themanummer van Medisch Contact over Verslaving ook een interview met stoppen-met-roken goeroe Trudi Tromp-Beelen.

Meer grote partijen voegen zich bij strafzaak tegen tabaksindustrie

Opnieuw voegen grote partijen zich in de strafzaak die zieke (ex)rokers tegen de tabaksindustrie willen aanspannen. Het zijn de Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) en de stichting ClaudicatioNet. Eerder voegden de Stichting Rookpreventie Jeugd en KWF Kankerbestrijding zich in de zaak, evenals 2000 individuele patiënten die zich aanmeldden via de website Sickofsmoking.nl.

Volgende nieuwsbrief

Nieuwsbrief nr. 5 staat gepland voor 4 juli. Deadline voor het indienen van onderwerpen is woensdag 28 juni om 12.00 uur.

Binnenlandse bijeenkomsten

Op 31 mei (Wereld Niet Roken Dag) organiseert de KNMG in samenwerking met VNN (Verslavingszorg Noord Nederland) het Symposium Maak de zorg rookvrij. Alle zorgprofessionals kunnen zich hiervoor inschrijven. Tijd: 15:30-20:30. Locatie: Domus Medica, Utrecht.

Ook op 31 mei: Utrecht op weg naar een rookvrije generatie: in de Raadszaal van het stadhuis. Aanmelden bij: m.kolen@utrecht.nl

15 augustus 2017: Inspiratiedag voor Stoppen-met-roken coaches, in 'De Veldkeuken', het voormalig koetshuis van Landgoed Amelisweerd te Bunnik.

Buitenlandse bijeenkomsten

ENSP International Conference on Tobacco Control 2017, 24-26 mei 2017, Electra Palace, Athene, Griekenland.

DEBRA-symposium: Tobacco smoking and e-cigarette use in Germany: findings from a new national survey (DEBRA) in an international perspective. 30 juni 2017, Dusseldorf, Duitsland.

48th Union World Conference on Lung Health, 11-14 oktober 2017, Expo Guadalajara Convention Centre, Jalisco, Mexico.

The E-Cigarette Summit 2017, 17 november 2017, Royal Society, Londen, VK.

SRNT 24th Annual Meeting, 21-24 februari 2018, Hilton Baltimore, Baltimore (MD), VS.

17th World Conference on Tobacco or Health (WCToH), 7-9 maart 2018, Kaapstad, Zuid-Afrika.

SSA Annual Conference 2017, 9 en 10 november 2017, Crowne Plaza,  Hawthorn Square, Forth Street,  Newcastle upon Tyne, Engeland.

Bijdrage

Aan deze nieuwsbrief is bijgedragen door Max Wezenberg, coassistent uit het Universitair Medisch Centrum Utrecht.