Kun je deze e-mail niet goed lezen? Bekijk dan de online versie.
Nieuwsbrief Tabaksontmoediging | nummer 8 | 21 november 2017
Column

Samen beslissen over onderzoeksprioriteiten

Samen beslissen over onderzoeksprioriteiten

Gera Nagelhout schrijft in deze column over het belang van een onderzoeksagenda.

Onderzoek en projecten

Al na 1 sigaret wordt twee derde jongeren een dagelijks roker

Uit een meta-analyse gebaseerd op acht representatieve surveys onder de algemene bevolking (n=216.314) kwam naar voren dat van degenen die ooit een sigaret geprobeerd hadden, 68,9% (95% BI 60,9-76,9%) een dagelijkse roker werd, al was het maar tijdelijk. Dit bevestigt dat preventie gericht moet zijn op het voorkomen dat jongeren gaan experimenteren met roken. De Engelse Operation Smoke Storm is hierin nog niet geslaagd.

Rijken roken minder, en dat is wereldwijd zo

In een systematische review en meta-analyse, met data uit Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Zuidoost-Azië, en de Westelijke Pacific (93 studies) blijkt consistent dat een lager inkomen met een hogere rookprevalentie gepaard gaat (OR= 1,45; 95% BI: 1,35-1,56). Er bestaat een omgekeerde dosis-respons relatie tussen roken en de hoogte van het inkomen. Mogelijke oorzaken: via reclames wordt roken geassocieerd met rijkdom en succes; roken geeft onmiddellijke bevrediging; deze groepen beginnen al op jonge leeftijd met roken; en maken zich minder druk om gezondheidsschade.

Nieuw gen geassocieerd met nicotineverslaving

In deze tot nu toe grootste Genoom-Wijde Associatie Studie (GWAS) naar nicotine afhankelijkheid onder 38.602 rokers van Europees-Amerikaanse en Afro-Amerikaanse afkomst is een nieuw gen, naast de al bekende, in beeld gekomen dat geassocieerd kan worden met nicotineverslaving.

Door e-sigaret marketing stijging dampen en roken

Uit een Amerikaanse survey onder niet-gebruikers van e-sigaretten blijkt dat wie ontvankelijk is voor reclame over e-sigaretten bijna twee keer zo vaak e-sigaretten gaat gebruiken als de groep die daar niet ontvankelijk voor is. Een andere studie suggereert dat blootstaan aan reclame voor e-sigaretten tot hoger gebruik van tabaksproducten leidt.

Hollandse Nieuwe

Het Trimbos-instituut schreef de Factsheet Kerncijfers Roken 2016. In 2016 rookte iets minder dan een kwart (24,1%) van de bevolking van 18 jaar en ouder, een daling ten opzichte van 2015 (26,3%) en 2014 (25,7%). Het CBS berekende dat gezondheid de belangrijkste reden is om te stoppen met roken.

De NHG publiceerde de nieuwe NHG-Behandelrichtlijn stoppen met roken en een aparte NHG-Zorgmodule Leefstijl Roken.

Gemeentelijke cijfers uit de Gezondheidsmonitor over roken staan online op Statline en VZinfo. Het digitale loket Gezondheidsmonitors verwelkomt aanvragen van cijfers uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016.

Het NTvG bundelde een aantal van de 84 artikelen uit het Dossier Roken in de bundel 'Tabak van Tabak: Dokters spreken zich uit'.

Eline Meier (Universiteit Leiden) heeft in haar proefschrift aangetoond dat de mate waarin een roker zichzelf als een niet-roker ziet, bepalender is voor stoppen met roken dan de mate waarin hij of zij zich als een roker ziet.

Yannan Hu (EUR) toont aan dat tabaksontmoedigingsmaatregelen in 9 Europese landen (waaronder Nederland) in de periode 1990-2007 tot een lagere rookprevalentie hebben geleid, maar dat tegelijkertijd de sociaal-economische verschillen voor roken door nog onbekende oorzaken zijn toegenomen.

Catherine Bolman (Open Universiteit) laat zien dat voor personen die een stoppoging doen, de intentie om niet te roken van groot belang is om het stoppen vol te houden, naast het beschikken over zelfeffectiviteit en rokers in de omgeving hebben.

Jan van Amsterdam (UvA) concludeert in een systematische review naar de mogelijke oorzaken van de hoge rookprevalentie bij jongeren met ADHD dat de meest waarschijnlijke reden hiervoor zelfmedicatie is.

Andrea Rozema (Tilburg Universiteit) toont aan dat het haalbaar is om schoolpleinen van middelbare scholen in Nederland rookvrij te houden (48% is momenteel rookvrij).

Paulien Nuyts (UvA) laat zien dat in Nederland de meeste jongeren die gaan roken, ondanks de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 18 jaar, nog steeds meestal op hun 16de jaar beginnen.

In de startblokken

Het Trimbos-instituut gaat in kaart brengen wat de rokende omgeving van rokende zwangeren nodig heeft om te stoppen met roken en de zwangere te ondersteunen bij het stoppen. Kent u rokende partners, vriendinnen of familieleden die hierover met ons willen praten? Laat het weten via EWillemse@trimbos.nl.

Voor twee grote onderzoeksprojecten: 'Environmental Tobacco Smoke (ETS) exposure as a pathway to youth smoking addiction' & 'The transition into habitual smoking in high-risk adolescents' wordt gezocht naar jongeren tussen de 12 en 18 jaar die af en toe roken (experimenteel roken). Jongeren krijgen een vergoeding voor deelname. Denk je dat je kunt helpen? Laat dit weten aan JDieleman@trimbos.nl.

De ZonMW subsidieoproep Tabaksontmoediging heeft als deadline voor de vooraanvraag 18 januari 2018. Met deze oproep wordt een start gemaakt met de uitvoering van de Onderzoeksagenda Tabaksontmoediging.

Op 1 november is de Smokefree Challenge van start gegaan in 250 klassen voor voortgezet onderwijs. De klas gaat gezamenlijk de uitdaging aan om een half jaar niet te roken. Alle leerlingen van een klas ondertekenen een contract hiervoor. Wie het volhoudt, maakt kans op een uitje met de hele klas.

Lopende zaken

Een nieuwe nieuwsbrief Rookvrije Start is begin november verstuurd.

Vlaanderen heeft een nieuw Antirookpakket voor jongeren en scholen. Ook hebben zij acht tips om feesten voor jongeren rookvrij te houden.

Beleid

Nieuw kabinet steunt streven naar rookvrije generatie

In het regeerakkoord van het kabinet Rutte-3 staat dat de regering de doelstelling om te komen tot een rookvrije generatie steunt. De tabaksaccijns zal worden verhoogd: een standaard pakje van twintig sigaretten is in 2021 zeker 49 cent duurder. De accijnzen stijgen met 41 cent, en daar komt 8 cent btw bij. In een uitzending van Nieuwsuur noemde de nieuwe staatssecretaris van VWS, Paul Blokhuis, roken een echte verslaving.

WHO tegen samenwerking met nieuwe stichting van Philip Morris

In een verklaring stelt de WHO dat de lidstaten van de VN niet mogen samenwerken met de tabaksindustrie en dus ook niet met de nieuwe Foundation for a Smoke-Free World van Philip Morris International (PMI).

Staat New York verbiedt vapen in publieke ruimte

New York is de elfde staat in de VS die het vapen van e-sigaretten op werkplekken, bars en restaurants gaat verbieden. In de stad New York was dit al langer verboden.

Media

'Te weinig oplossingen voor ouders die willen stoppen met roken'

Een rookvrije generatie start met ouders die stoppen met roken, zo staat in het regeerakkoord. Maar daar moeten die (toekomstige) ouders wel hulp bij krijgen, aldus verschillende kinder- en verslavingsartsen in Nieuwsuur. Artsen pleiten voor intensievere ondersteuning.

Harde aanpak tabaksindustrie

Longarts Wanda de Kanter bestrijdt de tabaksindustrie op alle fronten, van de rechtszaal tot de televisiestudio. 'Je kunt brave voorlichting blijven geven tot je een ons weegt'. In het programma Kassa van BNN/VARA ging Wanda de Kanter in discussie met een tabaksfabrikant.

Sigaretten en sigaren zijn een belangrijke aanjager van ontbossing

Om de tabak van 300 sigaretten (anderhalve slof) te laten drogen, is gemiddeld één boom nodig. Wie elke dag een pakje sigaretten rookt, jaagt er elke twee weken een boom doorheen (en dat is dan alleen voor het drogen van de tabak). Dat zijn 26 bomen per jaar - met je sigaretten gaat dus ook een klein bos in rook op. Tabaksteelt en -productie is volgens de FAO 'een van de meest milieuvernietigende landbouwactiviteiten'.

Paus Franciscus wil verbod op sigaretten in Vaticaanstad

De paus heeft opgeroepen tot een verbod op sigaretten in Vaticaanstad. Hij zegt niet mee te willen werken aan een gebruik dat de gezondheid van mensen schaadt. De paus heeft in zijn verklaring een onderzoek van de WHO aangehaald, dat aantoont dat roken jaarlijks voor 7 miljoen doden zorgt.

Agenda

Binnenlandse bijeenkomsten

9 februari 2018: het Nederlands Netwerk voor Tabaksonderzoek (NNvT) congres, te Utrecht. Deze bijeenkomst is dé gelegenheid voor het uitwisselen van nieuwe onderzoekresultaten op het brede terrein van tabaksonderzoek.

Buitenlandse bijeenkomsten

SRNT 24th Annual Meeting, 21-24 februari 2018, Hilton Baltimore, Baltimore (MD), VS.

17th World Conference on Tobacco or Health (WCToH), 7-9 maart 2018, Kaapstad, Zuid-Afrika.

The E-Cigarette Summit, 30 Apr 2018, Washington Marriott Georgetown, Washington DC, USA

ENSP International Conference on Tobacco Control 2018, 14-16 juni 2018, Madrid, Spanje

Volgende nieuwsbrief

De volgende Nieuwsbrief komt uit op dinsdag 18 januari 2018.

Redactie:

Esther Croes
Toine Ketelaars
tabaksontmoediging@trimbos.nl

www.trimbos.nl
www.rokeninfo.nl

Volg ons op twitter

copyright © Trimbos-instituut 2016