De beuk er in !!!

Clean Air Nederland heeft als speerpunt het beperken van de rookoverlast. Voorzitter Tom Voeten schrijft erover in de column van deze nieuwsbrief.

De Nederlandse jeugd: forse daling roken, óók onder 16-jarigen

Tussen 2011 en 2015 daalde het aantal scholieren van 12 t/m 16 jaar dat ooit gerookt heeft van 33% naar 23% en halveerde het percentage dagelijkse rokers van 6% naar 3%. De afgelopen dinsdag uitgebrachte rapportage Jeugd en riskant gedrag 2015, met kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek Scholieren, zijn DE cijfers over roken onder de Nederlandse jeugd. In het onderzoek is ook aandacht voor nieuwe verleidingen, zoals de e-sigaret of shisha pen, die door méér scholieren weleens is gebruikt (34%) dan een gewone sigaret (23%), en de waterpijp, waar bijna een kwart van de middelbare scholieren ervaring mee heeft. De kerncijfers over roken onder volwassenen zijn te vinden op "de Staat van Volksgezondheid en Zorg".

Meer tabaksontmoediging: minder rokers en financiele baten

Accijnsverhogingen en combinaties met rookvrije omgevingen, ondersteuning bij stoppen met roken, waarschuwingen voor schadelijke gevolgen van tabak en marketingbeperkingen voor de tabaksindustrie zijn maatregelen die volgens deze recente maatschappelijke kosten-batenanalyse in alle gevallen resulteren in een positief saldo voor de maatschappij. Het aantal rokers kan dalen naar 7,7% in 2050, en zelfs bij een kleine investering in tabaksontmoediging loopt de winst op tot 1,7 miljard euro per jaar.

Hoe schadelijk is e-sigaretdamp voor omstanders?

Bij het gebruik van e-sigaretten worden schadelijke stoffen uitgeademd, zoals propyleenglycol, nicotine en nitrosamines. In hoeverre dit gezondheidsrisico's voor omstanders met zich meebrengt, hangt af van de vloeistof, en van hoe vaak en waar gedampt wordt. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het gisteren openbaar geworden rapport van het RIVM over meedampen.

Nalevingspercentage tabaksverkoop beter, maar nog steeds laag

In 2016 bedraagt het "gewogen totale nalevingscijfer" voor de verkoop van tabak 43,1%. De naleving is het hoogst bij ketensupermarkten (72%), tabaksspeciaalzaken (57%) en tankstations (53%). Horecagelegenheden en thuisbezorgkanalen houden zich met een naleving van respectievelijk 24% en 9% het slechtst aan de regels. De nalevingscijfers, verzameld door bureau Nuchter, werden gisteren openbaar.

Serieuze bijdrage waterpijp aan schade door tabak onder jongeren

In het oostelijk Middellandse Zeegebied roken meer jongeren een waterpijp dan een reguliere sigaret. Een studie onder meer dan 60.000 jongeren uit 23 landen in deze regio concludeert dat waterpijpgebruik voor meer dan een derde bijdraagt aan de totale blootstellng aan toxische stoffen uit tabak, en dat kan voor blootstelling aan koolmonoxide en het kankerverwekkende benzeen oplopen tot meer dan 70%. De auteurs pleiten voor maatregelen die het waterpijpgebruik verminderen.

Man-vrouw verschillen in onttrekkingsverschijnselen

Deze Amerikaanse prospectieve studie onder bijna 7.000 rokers concludeert dat vrouwen vaker onttrekkingsverschijnselen rapporteren, er meer hinder van ondervinden en vaker terugvallen in roken vanwege onttrekking dan mannen. Bij mannen gold: hoe meer onttrekkingsverschijnselen, hoe kleiner de kans op afname in roken. De auteurs pleiten voor een sexe-specifieke aanpak.

Foetale en babysterfte door roken tijdens zwangerschap

Deze nieuwe meta-analyse laat zien dat de kans op doodgeboorte bij een actief rokende moeder 1,46 keer verhoogd is. De kans op neonatale sterfte is 1,22 keer hoger en op sterfte rond de bevalling 1,14 keer. Hoe meer de moeder rookt, des te hoger de kans op een dode foetus of baby.

Hollandse nieuwe

Jizzo Bosdriesz (AMC Amsterdam) vond een duidelijke associatie tussen het gangbare tabaksontmoedigingsbeleid in Europa en stoppen met roken bij hoogopgeleiden. Om laagopgeleiden te bereiken zal er specifiek ander beleid ontwikkeld moeten worden. 

Romy van den Heerik (Universiteit van Amsterdam) analyseerde hoe de 'Roken kan echt niet meer'-campagne met als slogan 'Roken is zóóó..', zich via co-creatie over de sociale media heeft verspreid, maar dat daarmee ook de boodschap verwaterde.

Maartje Luijten (Radboud Universiteit) vond aanwijzingen dat stoppen met roken interventies die zich richten op het versterken van het inhibitievermogen (vermogen om gedrag af te remmen) succesvol kunnen zijn.

Eline Meijer (Universiteit Leiden) zag dat rokers uit alle sociale klassen gebaat zijn bij positieve sociale steun uit hun omgeving bij het stoppen met roken.

Overheidscampagne over de schadelijkheid van roken en meeroken

De implementatie van de Tabaksproductenrichtlijn op 20 mei 2016 was voor de rijksoverheid aanleiding om extra aandacht te vragen voor tabaksontmoediging en de nieuwe regels. De verpakkingen van de tabaksproducten krijgen een ander uiterlijk. Ook worden veertien gezondheidsrisico's van roken en meeroken, die op de verpakkingen worden uitgebeeld, duidelijk verwoord. De risico's van meeroken worden ook nog apart benadrukt.

Lancering Taskforce Rookvrije Start

Op 29 juni 2016 is de Taskforce Rookvrije Start gelanceerd. De Taskforce bestaat uit vertegenwoordigers van alle professionals die te maken hebben met rokende (aanstaande) ouders. Doel is gerichte voorlichting en persoonlijke begeleiding van aanstaande ouders en hun naasten. De eerste concrete actie van de Taskforce is een (geluidloze) wachtkamerfilm. VWS zal de Taskforce ondersteunen met communicatieve middelen en met monitoring.

Over een display ban, matglas en grote letters tabak

De staatssecretaris moedigt alle verkooppunten van tabak aan een display ban in te voeren, zolang zij daar geen ongeoorloofde reclame aan toevoegen. Op dat laatste houdt de NVWA toezicht. In de Tweede Kamer rees de vraag of jongeren wel tegengehouden worden door matglazen deurtjes met grote letters 'tabak'.

Roken in de horeca

Clean Air Nederland (CAN) is een rechtszaak tegen de Nederlandse staat gestart met als doel een totaalverbod op rookruimtes in de horeca. Daarbij beroept CAN zich op het WHO Kaderverdrag en een uitspraak van de Hoge Raad. Bij onze zuiderburen is het rookverbod na vijf jaar nog geen succes. In Belgische cafés wordt nog steeds op grote schaal gerookt, met name 's nachts. De kans op vervolging is klein voor wie de wet schendt.

Longfonds ontwikkelt plan tegen roken in speeltuinen

Het Longfonds heeft in een stappenplan uiteengezet hoe gemeenten en speeltuinen kunnen werken aan een rookvrije speelplaats. In bijna alle speeltuinen in Nederland wordt nog volop gerookt door ouders en andere begeleiders.

Nanny State Index: Nederland legt tabak veel te weinig in de weg

In de Nanny State Index, bedacht door critici voor landen die zich in hun ogen betuttelend gedragen, komt Nederland in de buurt van de landen met de minste regelgeving over tabak en behoort ons land op het gebied van tabaksontmoediging tot de minst daadkrachtige landen.

Binnenlandse bijeenkomsten

Op 10 november vindt het 26ste Forum Alcohol en Drugs Onderzoek plaats. Locatie: Zaalverhuur 7, Boothstraat 7, Utrecht

De Trimbos Summerschool zomersessies van 21 juni t/m eind augustus zijn er speciaal voor preventieprofessionals en beleidsmedewerkers van GGD en instellingen voor verslavingszorg. Er is ook aandacht voor tabakspreventie.

Training Cognitieve Gedragstherapie voor rookstopcoaches, 14 oktober, 4 november en 18 november 2016, Rode Kruis Ziekenhuis, Beverwijk

Buitenlandse bijeenkomsten

SRNT Europe, 8-10 september 2016, Praag, Tsjechië

The E-Cigarette Summit 2016: 17 november 2016, the Royal Society, London, UK

SRNT 23rd Annual Meeting, 8-11 maart 2017, Firenze Fiera Congress & Exhibition Center,  Florence, Italië

2017 National Conference on Tobacco or Health, 22-24 maart 2017, Austin, TX, USA

7th ECToH (European Conference on Tobacco or Health), 23-25 maart 2017, Oporto, Portugal