Samen voor een gezonder Nederland

Staatssecretaris Paul Blokhuis is tevreden over de stevige ambities en bijzondere maatregelen die in het Preventieakkoord zijn vastgelegd. Op naar een rookvrije generatie! 

Rookvrije verslavingszorg en ggz: geïntegreerde aanpak

Als stoppen-met-roken zorg onderdeel wordt van standaardzorg in verslavingszorgklinieken zullen meer cliënten stoppen met roken, blijkt uit een systematische review. Maar dat vraagt wel organisatorische veranderingen. Het goede nieuws: het kan en het werkt, zie het voorbeeld uit Nederland.

Stoppen-met-roken strategieën op de werkvloer

Deze Cochrane review concludeert dat het bewijs voor de werkzame stoppen-met-roken strategieën op de werkvloer spaarzaam is en geen definitieve conclusies toestaat. Des te veelbelovender de Nederlandse studie die aantoont dat de kans op een succesvolle poging om te stoppen met roken groter is als de werkgever een financiële beloning aanbiedt.

Stoppen met roken interventie bij zwangere vrouwen

Ondersteunen van zwangere vrouwen bij het stoppen met roken via sms berichten is kosteneffectief, blijkt uit het allereerste economische model dat de kosten en baten bij zowel de moeders als de kinderen meeweegt.

Een meta-analyse toonde dat, naast alle bekende effecten van roken tijdens de zwangerschap, roken ook geassocieerd is met strabisme (scheelzien) bij het kind.

Roken en meeroken en de kans op hartfalen en kanker

Roken hangt samen met hartfalen. Dat blijkt uit een meta-analyse van 26 prospectieve studies met 11 miljoen controles en 160.000 patiënten met hartfalen. Rokers hebben een relatief risico (RR) van 1,75 op het krijgen van hartfalen in vergelijking met mensen die nooit gerookt hebben. Stoppen loont: het risico neemt af naarmate iemand langer geleden is gestopt met roken.

Meerokers hebben een groter risico op blaaskanker en op baarmoederhalskanker, blijkt uit twee meta-analyses.

Hollandse Nieuwe

Jan van Amsterdam (Amsterdam UMC - AMC) toont met de Fagerstrom test aan dat Zuid-Aziatische, Surinaamse, Turkse en Marokkaanse rokers meer nicotine-afhankelijk zijn dan van oorsprong Nederlandse rokers.

Anne Buitenhuis (UMC Groningen) beschrijft de opzet van een RCT waarin onderzocht gaat worden wat de invloed is van 'dyadic planning' om een roker wiens partner niet rookt te laten stoppen met roken.

Dennis de Ruijter (Universiteit van Maastricht) is gepromoveerd op een getailorde e-learning die verpleegkundigen stimuleert meer stappen van het stoppen met roken stappenplan te doorlopen.

Marten Siemelink (UMC Utrecht) laat zien dat roken geassocieerd is met de DNA-methylering van verschillende specifieke loci in atheroslcerotische plaques en daarmee bijdraagt aan epigenetische regulatie van atherosclerose.

Alieke Tieks (Amsterdam UMC - AMC) vindt een toename van het zoeken naar informatie op Google over stoppen met roken tijdens de Stoptober campagne.

Marlous Tuithof (Trimbos-instituut) laat zien dat het tabaksgebruik in de periode 2015-2017 onder MBO- en HBO-studenten gelijk is gebleven, maar gebruik van de e-sigaret nam wel toe.

Maaike de Vries (Universiteit van Groningen) laat zien dat DNA-methylering door roken ook samenhangt met de functie van het longweefsel en daarmee dat epigenese bijdraagt aan COPD.

Lopende zaken

Eind oktober is de nieuwe campagne 'Rookvrij Kinderspel' gelanceerd. Via het platform rookvrij.nl kan iedereen aangeven welke speelplek, sportveld of schoolplein in de buurt rookvrij moet worden.

De Stopstone-app is een vernieuwde stoppen met roken app die gericht is op jongeren. Aan het begin vullen zij vragen in en op basis daarvan zorgt de app voor persoonlijke motivatie, tools en tips. 

In de startblokken

Stopmaatje is een nieuwe app die stoppogingen ondersteunt. Naast personaliseerbare doelen en feedback is er een chatmogelijkheid, zijn er spelletjes en is er een noodknop voor lastige momenten.

De toolkit Rookvrije Zorg, voor en door het zorgveld, biedt professionals en organisaties handvatten om een rookvrije werk- en behandelcultuur te realiseren, gebaseerd op de acht thematische pijlers van de internationale Global Standards. De site komt binnenkort online. Wie nog best practices heeft die passen binnen de acht pijlers en opgenomen kunnen worden in de toolkit, graag sturen naar rookvrijezorg@trimbos.nl. 

Preventieakkoord zet flinke stappen naar een rookvrije samenleving

Met het Nationaal Preventieakkoord heeft het kabinet samen met vele maatschappelijke organisaties de afspraak gemaakt om in 2040 een rookvrije generatie te realiseren: dan rookt minder dan 5% van de Nederlanders. Er is een integraal pakket aan maatregelen en acties afgesproken die bijdragen aan een gezonder leven voor iedereen. Het RIVM acht het pakket aan maatregelen op het gebied van tabaksontmoediging "passend bij de ambities". Volgens de Alliantie Nederland Rookvrij wordt met het Preventieakkoord een historische stap gezet naar een generatie kinderen die opgroeit zonder de schadelijke effecten van tabak. Het Trimbos-instituut sprak van een historische kans en beantwoordde zeven vragen over de belangrijkste maatregelen. Eerder poogde de tabaksindustrie te voorkomen dat accijnsverhogingen en plain packaging in het Preventieakkoord zouden worden opgenomen. In een recent onderzoek heeft Ecorys overigens aangetoond dat ondanks grenseffecten er hogere opbrengsten door accijnsverhoging op tabak mogelijk zijn.

Smokefree Challenge: klas 1 en 2 beloven niet te roken

Op 15 november was Paul Blokhuis op de GSG Leo Vroman in Gouda voor de aftrap van de Smokefree Challenge. 271 klassen, vooral VMBO, hebben die dag hun handtekening gezet en beloven daarmee een half jaar niet te roken. 

Nederlandse prijzenkast

Wanda de Kanter kreeg van de Global Lung Cancer Coalition de GLCC Journalism Award 2018 vanwege haar inzet om stoppen met roken en de gevolgen van roken bespreekbaar te maken. Zij is natuurlijk ook bekend van haar rechtszaak tegen de tabaksindustrie.

Marc Willemsen ontving op 4 november uit handen van CAPHRI directeur Maurice Zeegers de 'CAPHRI societal impact award 2018' van de Maastrichtse universiteit voor de bijdrage die hij door zijn wetenschappelijke werk heeft geleverd aan onze kennis over effectieve tabaksontmoediging en aan het bereiken van een rookvrije samenleving.

De tabakslobby

Nog steeds lukt het de tabaksindustrie in contact te komen met beleidsmakers, via de douane of op bijeenkomsten voor toekomstige politici.

Binnenlandse bijeenkomsten

Het NNvT congres vindt op 15 februari 2019 voor de vijfde keer plaats. Dit is de bijeenkomst voor het uitwisselen van nieuwe onderzoeksresultaten op het brede terrein van tabaksonderzoek.

Buitenlandse bijeenkomsten

25th annual meeting of the Society for Research on Nicotine and Tobacco (SRNT), 20-23 februari 2019, San Francisco, VS

The National Conference on Tobacco or Health (NCTOH) (USA), 27-29 augustus, 2019, Minneapolis, Minnesota, VS

World No Tobacco Day, 31 mei 2019

De volgende nieuwsbrief ...

... verschijnt op 15 januari 2019.

Gastredacteuren

Joni Remmits en Stijn van Bergeijk zijn de gastredacteuren van deze nieuwsbrief. Zij volgen de studie geneeskunde aan het UMC Utrecht.