Effectieve appeltaarten

In deze column praat Ciska Hoving ons bij over het Nederlandse programma-aanbod in zelfhulp bij stoppen met roken, over programma-evaluatie en effect-evaluatie, vorm en inhoud. EN over appeltaarten... 

Rookvrije zwangerschap

De behandelrichtlijn voor tabaksverslaving uit 2016 is aangevuld met het Addendum voor zwangere vrouwen en een stroomdiagram met aanbevelingen over stoppen-met-roken zorg tijdens de zwangerschap. Een meta-analyse bevestigt het belang van een rookvrije zwangerschap: vrouwen die roken krijgen significant vaker baby's met een laag geboortegewicht (<2500 gram) dan vrouwen die niet roken. Een grote cohortstudie liet zien dat schoolprestaties van kinderen die tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap een rokende moeder hadden op 10-, 13- en 16-jarige leeftijd 5-7% lager liggen dan die van kinderen van niet-rokende moeders.

Antirookbeleid heeft positief effect op gezondheid van kinderen

Een Nederlands-Schotse overzichtsstudie vindt na invoering van antirookwetgeving een daling van 4% in het aantal te vroeg geboren baby's, van ziekenhuisopnames voor astma aanvallen (10%) en infecties van het ademhalingssysteem (3%) en van ziekenhuisopnames voor lage luchtweginfecties (18%). Een Brits-Nederlandse studie met data van 23 Europese landen toont een duidelijk verband tussen hogere prijzen voor tabaksproducten en lagere kindersterfte. Echter: grotere verschillen tussen de mediane en de minimum tabaksprijs worden geassocieerd met hogere kindersterfte.

Vergoeden van stoppen-met-roken (SMR)-interventies is effectief

Een Cochrane review update van Nederlandse bodem naar de impact van het geheel of gedeeltelijk vergoeden van SMR-interventies voor rokers concludeert dat rokers bij wie SMR-interventies geheel of gedeeltelijk onder de verzekerde zorg vallen bijna twee maal zo vaak met roken stoppen als rokers voor wie deze zorg niet is vergoed. Er werd geen bewijs gevonden dat het geven van financiële prikkels aan hulpverleners om SMR-interventies vaker toe te passen een effect heeft.

Ook sigaren, pijp en af en toe roken verhoogt kans op kanker

Een grote gepoolde studie laat zien dat ook het roken van sigaren, cigarillos en/of pijp een verhoogd risico geeft op het ontstaan van long-, hoofdhals- en leverkankers. De kans op deze kankers is anderhalf tot twee maal zo groot als voor niet-rokers. Een andere grote Amerikaanse cohortstudie bevestigt dat ook levenslang af en toe roken of 1-10 sigaretten per dag gepaard gaat met een verhoogd risico op het krijgen van kanker.

Hollandse Nieuwe

Ali Palali (Tilburg Universiteit) laat zien dat jongens die vroeg beginnen met roken minder kans hebben op een academische graad of een academische betrekking.

Carin Reep-van den Bergh (CBS) heeft met Nederlandse data uitgerekend dat zware rokers 13 jaar korter leven dan levenslange niet-rokers.

Dennis Buis (AMC) schreef een Editorial voor Neurology over het risico op aneurysma scheuringen in de hersenen door roken.

Dionne Braeken (Utrecht/ Maastricht) toont aan dat de pneumonie die COPD-patiënten vaak buiten het ziekenhuis oplopen samenhangt met hun COPD en los staat van het rookgedrag.

Jeroen Bommelé (IVO/ Trimbos-instituut) heeft in zijn proefschrift bewezen dat ook verstokte, hardcore rokers geholpen kunnen worden bij stoppen met roken.

Lisa Davies (AMC) laat zien dat het feit dat adolescenten in lagere opleidingen vaker roken weinig verband houdt met zelfcontrole of cognitief functioneren.

Michael Schreuders (AMC) beschrijft dat Nederlandse adolescenten wel in het algemeen voor een rookvrije toekomst zijn, maar ambivalent staan tegenover sommige concrete maatregelen.

Mieke Schulte (UvA) onderzocht de disbalans in de glutamaat concentraties bij rokers, en zag dat het toedienen van N-acetylcysteïne daar geen effect op heeft.

Talita Honorato (RUG) toonde aan dat meisjes die in de baarmoeder aan rook zijn blootgesteld later niet eerder in de menopause komen.

Lopende zaken

Stoptober is samen 28 dagen niet roken in oktober. Deelname vergroot de kans om het vol te houden met een factor vijf. Stoptober is in volle gang. Volgens LUMC-onderzoekster Eline Meijer levert een stopadvies door tandartsen echt wat op en is Stoptober een mooi moment voor zo'n advies. In deze vlog ook aandacht voor Stoptober en waarom stoppen met roken zo moeilijk is.

In de startblokken

Op 4 oktober is de nieuwe multidisciplinaire e-learning Rookvrije Start gelanceerd voor alle professionals in de geboortezorgketen. Bekijk de trailer.

Na de Stopstone app voor jongeren is het tijd voor de ontwikkeling van een stoppen-met-roken app voor volwassenen. Gezocht: rookstopcoaches en (ex-)rokers die willen meedenken over de vorm en inhoud van de app. Heb je interesse? Aanmelden bij Barbara Conijn (bconijn@trimbos.nl). 

De Jellinek Online zelfhulp voor stoppen met roken is volledig vernieuwd!

Vanaf 26 oktober 2017 kunnen onderzoeksvoorstellen worden ingediend bij ZonMw in het kader van de Onderzoeksagenda Tabaksontmoediging van ZonMw en de Alliantie Nederland Rookvrij.

Onlangs verscheen de eerste nieuwsbrief Rookvrij Sporten van de Hartstichting, met de laatste ontwikkelingen op het gebied van rookvrij sporten. Aanmelden: rookvrij@hartstichting.nl.

NVWA gaat exclusieve tabaksverkoop op festivals onderzoeken

De Onderzoeksredactie Tabak van het NTvG heeft geconstateerd dat enkele grote tabaksfabrikanten nog altijd betalen voor de exclusieve verkoop van hun producten op festivals. Dat valt onder sponsoring en is in strijd met de Tabaks- en Rookwarenwet. De NVWA heeft in reactie op de bevindingen laten weten een nader onderzoek in te stellen naar de inhoudelijke afspraken tussen fabrikanten en festivalorganisatoren.

Rookvrije Europese Generaties

Begin september 2017 werd door de WHO het rapport Tobacco Free Generations, protecting children from tobacco in the WHO European Region gepubliceerd. Het rapport geeft een overzicht van de maatregelen die in verschillende Europese landen zijn genomen om kinderen te beschermen tegen tabak, maar geeft ook aan waar er nog winst te behalen valt. Ierland en Groot-Brittannië worden in het rapport gezien als voorlopers op het Europese continent.

In VS is tabaksindustrie veroordeeld tot maken van anti-reclame

De drie grootste Amerikaanse tabaksproducenten zijn door een Amerikaans federaal gerechtshof veroordeeld tot het plaatsen van paginagrote krantenadvertenties en het uitzenden van reclamespotjes op TV waarin o.a. moet worden vermeld dat roken slecht voor de gezondheid en verslavend is.

Thuis of in auto roken met kinderen erbij? Verboden in Tokio!

Het stadsbestuur van Tokio heeft in een verordening aangenomen dat het vanaf 5 oktober 2017 verboden is om in het eigen huis of in de eigen auto nog te roken als er kinderen tot 18 jaar in de buurt zijn.

Australische miljardair begint rechtszaak namens alle rokers

De Australische miljardair en filantroop Andrew Forrest gaat een proces voeren tegen de tabaksindustrie namens alle rokers. Zijn plan is door de Australische ministers van gezondheidszorg met instemming begroet.

Steeds meer gemeenten bij Alliantie Nederland Rookvrij

De gemeente Roermond steunde als eerste Limburgse gemeente het initiatief van de Rookvrije Generatie. Begin oktober volgden ook de gemeente Den Haag en de gemeente Venlo. In de gemeente Haarlem is het project Rookvrij opgroeien in Haarlem-Oost in een volgende fase gekomen.

Veel kritiek op anti-rook stichting van Philip Morris

Sigarettenfabrikant Philip Morris richt een stichting met 900 miljoen euro op tegen roken. KWF vindt dit een zeer twijfelachtig initiatief en volgens de Onderzoeksredactie Tabak is dit de nieuwe marketingstrategie van Philip Morris: het bedrijf probeert nieuwe producten neer te zetten als 'producten met verminderd risico' om onder de strenge tabakswetgeving uit te komen.

Waarom roken tieners eigenlijk nog?

Over standaardsmoezen, omdat het lekker wordt gevonden en doorgaan terwijl het eigenlijk heel dom is. Een aantal verhalen op een rij.

Volgende nieuwsbrief

De laatste nieuwsbrief van dit jaar verschijnt op 21 november.

Binnenlandse bijeenkomsten

23 november 2017: Forum Alcohol en Drugs onderzoek (FADO), te Utrecht. Het FADO is een belangrijk nationaal platform voor de presentatie van onderzoek naar het gebruik van alcohol, drugs en roken.

9 februari 2018: het Nederlands Netwerk voor Tabaksonderzoek (NNvT) congres, te Utrecht. Deze bijeenkomst is de ultieme gelegenheid voor het uitwisselen van nieuwe onderzoekresultaten op het brede terrein van tabaksonderzoek.

Buitenlandse bijeenkomsten

SSA Annual Conference 2017, 9-10 november 2017, Crowne Plaza, Hawthorn Square, Forth Street, Newcastle upon Tyne, Engeland.
The E-Cigarette Summit 2017, 17 november 2017, Royal Society, Londen, Engeland.
SRNT 24th Annual Meeting, 21-24 februari 2018, Hilton Baltimore, Baltimore (MD), VS.
17th World Conference on Tobacco or Health (WCToH), 7-9 maart 2018, Kaapstad, Zuid-Afrika.
ENSP International Conference on Tobacco Control 2018, 14-16 juni, Madrid, Spanje