Kan D-Health helpen bij stoppen met roken?

Hein de Vries, Hoogleraar Gezondheidscommunicatie van de Universiteit Maastricht, gaat in op de vraag of digitale informatie over gezondheid (dHealth) een hulpmiddel kan zijn om te stoppen met roken.

E-sigaretten damp veroorzaakt kanker in muizen

Bij een experiment waarbij muizen 20 uur per week, één jaar lang werden blootgesteld aan nicotine-houdende e-sigaretten damp (ECS) ontwikkelde 22,5% van de muizen tumoren in de longen. Daarnaast had 57,5% een voorstadium van kanker in de blaas. Tegelijkertijd is het e-sigaretten gebruik onder middelbare scholieren in Amerika in twee jaar meer dan verdubbeld.

Minderen of abrupt stoppen met roken?

Deze Cochrane review concludeert dat abrupt stoppen met roken niet langer absolute voorkeur heeft boven geleidelijk afbouwen, al is het bewijs niet heel sterk. Farmacotherapie ter ondersteuning van het afbouwen zou de succeskans op stoppen met roken vergroten.

Slimme marketingtrucjes

Tabaksfabrikanten reageerden op de Engelse regels voor standardised packaging met slimme trucjes, bijvoorbeeld door de productie van de oude verpakkingen tijdelijk op te schroeven voordat de overgangsperiode startte. In de overgangsperiode mochten de oude verpakkingen niet gedrukt, maar wel verkocht worden. Beleidsmakers wordt geadviseerd om het toestaan van slechts één merkvariant per merk en een korte overgangsperiode te overwegen.

Groter risico op longkanker door roken bij vrouwen

Rokende vrouwen hebben een drie keer groter risico op het ontwikkelen van longkanker dan mannen. Verschillende studies suggereren dat er een interactie is tussen de kankerverwekkende stoffen die in tabak zitten en geslachtshormonen, zoals oestrogeen of progesteron, welke het risico op longkanker bij vrouwen vergroot. Zowel de lichaamseigen als gesynthetiseerde hormonen zouden dit effect kunnen veroorzaken. 

Rokers hebben 10 jaar eerder sociale zorg nodig

De Engelse organisatie Action on Smoking and Health (ASH) concludeerde dat rokers gemiddeld 10 jaar eerder behoefte hebben aan sociale zorg. Dit zorgt voor hoge kosten en een forse belasting op mantelzorgers en lokale autoriteiten.

Hollandse nieuwe

Timor Faber (Erasmus MC Rotterdam) vond geen aantoonbaar verband tussen de implementatie van het verbod van roken in privé voertuigen (in Engeland) en veranderingen in de blootstelling aan tabaksrook of gezondheid van de luchtwegen in kinderen.

Naomi Lagerweij (Amsterdam UMC) heeft uitgezocht op welke plekken Europese jongeren roken sinds er op veel plaatsen (scholen, cafés of thuis) een rookverbod is gekomen.

Lonneke van Leeuwen (Trimbos-instituut) beschrijft de mate waarin Nederlandse jongeren rook-gerelateerde beelden zien via de door hen gebruikte mediakanalen.

Arjen Neven (Centrum Dubbele Problematiek Fivoor) toonde dat een risico op toename van agressie bij de transitie naar een rookvrije ggz beperkt is.

Paulien Nuyts (Amsterdam UMC) schrijft in haar proefschrift over de beleidsmaatregelen gericht op de verkoop van tabak en het rookgedrag bij jongeren.

Michael Schreuders (Amsterdam UMC) analyseert het sociale gedrag van jongeren op scholen met een rookverbod.

Jeroen Bommelé (Trimbos-instituut) heeft namens het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging afgelopen week een inspiratiebrochure uitgebracht over succesvol lokaal tabaksbeleid in het buitenland.

Sigrid Troelstra (Amsterdam UMC) onderzoekt in haar proefschrift de potentiële effecten van stoppen-met-roken beleidsmaatregelen en interventies op nationaal en lokaal niveau, inclusief werksettings.

Jentien Vermeulen (Amsterdam UMC) concludeert in haar proefschrift onder andere dat roken een risico factor zou kunnen zijn voor het ontwikkelen van een bipolaire stoornis.

Lopende zaken

Met een app, een website, ambassadeurs en een Stoptoberhuis is Stoptober weer in volle gang. Door mee te doen aan deze gezamenlijke stoppoging is de kans op slagen vijf keer zo groot. 

Het RIVM heeft naar aanleiding van de onrust over e-sigaretten op de website informatie geplaatst over longklachten, het signaleren daarvan en een mogelijk verbod.

In de startblokken

1 november start de smokefree challenge, georganiseerd door Helder op School van het Trimbos-instituut. Deze actie is voor alle leerlingen van klas 1 en 2 van het voorgezet onderwijs om zo lang mogelijk de niet-roken norm vast te houden.

Doe mee met een onderzoek naar de Rookvrije Generatie! Het Trimbos-instituut en de GGD Amsterdam willen de impact en het bereik van de Rookvrije Generatie beweging in de gemeente Amsterdam in kaart brengen en zijn op zoek naar zorgprofessionals die een korte vragenlijst (ongeveer 10 min) willen invullen.

De Twentse ziekenhuizen, de Universiteit Twente (UT) en Tactus gaan onderzoek doen naar het gebruik van een Virtual Reality-bril om te stoppen met roken.

Horecagelegenheden moeten rookruimtes per direct sluiten

De Hoge Raad oordeelde op 27 september 2019 in de zaak van belangenorganisatie Clean Air Nederland tegen de staat dat de wettelijke uitzondering op het rookverbod voor rookruimtes ongeldig is. Het is in strijd met het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging. Staatssecretaris Blokhuis reageert in een kamerbrief dat dit de met de Koninklijke Horeca Nederland (KHN) gemaakte afspraken in het Nationaal Preventieakkoord doorkruist. De rookruimtes zouden pas per juli 2022 wettelijk worden verboden. Blokhuis stelt de handhaving van het verbod uit tot in ieder geval medio oktober. De KHN reageert dat de impact niet moet worden onderschat.

Internetconsultatie plain packaging gestart

De internetconsultatie van de (concept) wijziging Tabaks- en rookwarenregeling, die nadere eisen stelt aan standaardverpakkingen van sigaretten en shagtabak is geopend voor reacties en sluit op 20 november 2019.

Rookverslaafden naar verslavingszorg?

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarbij wordt opgeroepen in het basispakket van de zorgverzekering op te nemen dat ook rookverslaafden in de verslavingszorg behandeld kunnen worden.

Volg- en traceer-systeem nog niet gehandhaafd

Uit een nota van staatssecretaris Blokhuis inzake het wetsvoorstel waarin het volgens de Europese richtlijn verplichte volg- en traceersysteem in de Tabaks- en rookwarenwet wordt geïmplementeerd, blijkt dat deze bepalingen wel al werking hebben maar nog niet worden gehandhaafd, omdat het wetsvoorstel nog niet in werking is getreden. Met het volg- en traceersysteem worden bewegingen van legale tabaksproducten gemonitord (tracking) waardoor autoriteiten kunnen achterhalen op welk moment een tabaksproduct verdwijnt naar de illegale tabakshandel (tracing).

India doet e-sigaret in de ban

Het Indiase kabinet heeft ingestemd met een productie-, handel- en reclameverbod van de e-sigaret om de bevolking, met name kinderen, te beschermen tegen de gezondheidsrisico's.

Nog meer sterfgevallen door e-sigaret gebruik

Het rumoer over de e-sigaret begon in de VS waar e-sigaretten gevuld met de illegale THC vloeistof voor slachtoffers zorgden. Na longklachten bij gebruikers in Nederland pleiten longartsen voor een totaalverbod op e-sigaretten (zo ook te zien bij Pauw en Nieuwsuur). Radar publiceerde de uitslagen van een poll over de publieke opinie over de e-sigaret.

Niet roken, maar koken

Pauline Dekker en Wanda de Kanter, oprichters van de Stichting Rookpreventie Jeugd, hebben een kookboek geschreven: 'Niet roken, maar koken'. De opbrengst gaat naar de stichting.

Fiscus eist 1 miljard euro van British American Tobacco (BAT)

De Belastingdienst heeft ernstige bezwaren tegen de fiscale routes die de tabaksfabrikant BAT via Amstelveen heeft opgetuigd. Via deze constructie hadden zij maar een belastingdruk van 0,1 procent. Daarom wordt BAT nu de grootste claim ooit van de Nederlandse Belastingdienst opgelegd: 1 miljard euro.

Steeds meer plaatsen rookvrij

Steden (zoals Emmen), wijken (Oog in Al, Utrecht), zorginstellingen (Amsterdam UMC) en sportclubs worden steeds vaker rookvrij. Daarmee streven ze naar een generatie kinderen die opgroeit zonder de schadelijke effecten van tabaksrook.

De volgende nieuwsbrief …

… verschijnt op 3 december 2019.

Binnenlandse bijeenkomsten

Inspiratiedag: Studenten, alcohol, drugs en tabak (Trimbos Academie), Zalen van Zeven, Boothstraat 7, Utrecht, 13 november 2019, 09.30 - 17.15 uur.

NIP-Symposium 'Tabak van!' Op weg naar een rookvrije GGZ en verslavingszorg?, Zalen van Zeven, Boothstraat 7, Utrecht, 15 november 2019, 13.00 - 17.00 uur.

Het NNvT congres vindt op 14 februari 2020 voor de zesde keer plaats. Dit is de bijeenkomst voor het uitwisselen van nieuwe onderzoeksresultaten op het brede terrein van tabaksonderzoek. Abstracts kunnen voor 11 november 2019 hier ingeleverd worden.

Symposium COPD, van eerste sigaret tot palliatieve zorg, Congrescentrum De Reehorst, Ede, 11 juni 2020, 13.30 -20.00 uur.

Buitenlandse bijeenkomsten

The 7th annual UK E-Cigarette Summit, 14 november 2019, The Royal Society, Londen.

Tweejaarlijks Symposium Tabakologie over Roken en levensstijl, 16 november 2019, Provinciehuis, Leuven, België.

8th European Conference on Tobacco and Health (ECToH), 19-22 februari 2020, Berlijn, Duitsland.

SRNT 26th Annual Meeting, 11-14 maart 2020, Hilton New Orleans Riverside, New Orleans, VS.

Gastredacteurs

De teksten van deze nieuwsbrief zijn geredigeerd door gastredacteurs Sebastiaan Siegerink (SUMMA-student aan de Universiteit Utrecht) en Minke Veltman (Trimbos-instituut).