Vraag jij je wel eens af of jouw rokende cliënt je wel heeft begrepen? Merk je dat folders niet gelezen of niet begrepen worden, omdat deze te ingewikkeld zijn of de cliënt zichzelf niet herkent in de informatie? Dat kan lastig zijn als je (aanstaande) ouders wilt motiveren om te stoppen met roken. Deze speciale editie van de nieuwsbrief Rookvrije Start staat daarom in het teken van Begrijpelijk communiceren. Samen met Pharos vinden we het belangrijk om hier meer aandacht voor te vragen.

Begrijpelijke communicatie van groot belang

Ruim 1 op de 3 Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Dat betekent dat zij moeite hebben met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over hun eigen gezondheid. In de groep mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden heeft een subgroep van mensen moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Deze mensen zijn laaggeletterd. "Veel zorgverleners denken dat ze geen cliënten hebben met beperkte gezondheidsvaardigheden", vertelt Marieke Helmus, verslavingsarts en beleidsadviseur bij Pharos. "Maar dat klopt niet. Het komt heel veel voor in Nederland, zeker onder rokers". Om rokende (aanstaande) ouders goed te kunnen bereiken met een stoppen-met-roken advies, is het daarom van groot belang om begrijpelijk te communiceren. Marieke: "Het verhoogt je werkplezier als je goed en effectief weet te communiceren. Het is echt een onmisbare skill."

E-learning 'Begrijpelijk communiceren' nu online!

Om zorgverleners handvatten te bieden voor een begrijpelijk gesprek over stoppen met roken, heeft de Taskforce in samenwerking met Pharos een nieuwe e-learning ontwikkeld: 'Begrijpelijk communiceren - in gesprek over stoppen met roken met (aanstaande) ouders'. Deze e-learning is vanaf vandaag online! De e-learning borduurt voort op de opgedane kennis uit de e-learning Rookvrije Start. In de nieuwe e-learning staat begrijpelijke communicatie centraal: Hoe sluit je aan bij de persoon tegenover je? Is jouw uitleg over stoppen met roken wel begrijpelijk genoeg? En hoe herken je mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden? Ook krijgen deelnemers concrete tips voor begrijpelijke communicatie, zoals het toepassen van de terugvraagmethode.

Leer werken met de terugvraagmethode

"Ik ben benieuwd of ik het goed heb uitgelegd. Kun je mij vertellen wat ik net heb gezegd?" Met de terugvraagmethode kun je als zorgverlener nagaan of jouw uitleg begrijpelijk genoeg was. Je doet dit door de cliënt te vragen om in eigen woorden te vertellen wat jullie zojuist hebben besproken. Hierna kun je, indien nodig, bijstellen of aanvullen. In de nieuwe e-learning zie je in filmpjes hoe je de terugvraagmethode kunt gebruiken tijdens het gesprekken over stoppen met roken. Zo vraagt de zorgverlener haar zwangere cliënt om in eigen woorden te vertellen wat ze zojuist heeft uitgelegd over de risico's van roken voor het ongeboren kind. Niet om te controleren of de aanstaande moeder goed geluisterd heeft, maar om na te gaan of haar eigen boodschap begrijpelijk genoeg was.

“Blazen op de CO-meter gigantisch stimulerend”

Een ander belangrijk onderdeel van de nieuwe e-learning zijn visuele hulpmiddelen die je kunt gebruiken ter ondersteuning van het gesprek over stoppen met roken, zoals de CO-meter. In verfilmde casussen wordt duidelijk hoe je deze op een motiverende manier inzet. De eerste ervaringen met de CO-meter in de praktijk zijn positief. Met financiering van Fond NutsOhra (FNO) zijn gratis CO-meters verspreid onder een grote variëteit aan beroepsgroepen: VSV's, fertiliteit, POP, verloskunde, kraamzorg, JGZ/VoorZorg, verslavingszorg en stoppen-met-roken coaches. Verloskundige Joyce vertelt dat (aanstaande) ouders open reageren wanneer ze voorstelt om in de CO-meter te blazen. "We zeggen erbij dat het niet is om te controleren, maar om vooruitgang te laten zien en inzicht te krijgen wat roken met je doet. Vooral bij de intake willen ze dat wel doen, ze zijn nieuwsgierig". Hoe reageren (aanstaande) ouders als ze vervolgens de score zien? "Vrouwen krijgen dan wel een boost met 'oké, ik kan daar dus wel wat aan doen'", vertelt Joyce. De CO-meter blijkt ook goed inzetbaar bij een rokende partner. "Partners zijn moeilijk te bereiken, maar door de CO-meting krijg je wel bewustwording", vertelt Joyce. Stoppen-met-roken coach Kristel legt uit hoe zij de CO-meter herhaaldelijk bij meerdere contactmomenten inzet. "Het werkt gigantisch stimulerend als rokers later nog een keer blazen. Zo zien ze meteen het resultaat", aldus Kristel. "Soms wilden ze bij een later contactmoment uit zichzelf nog een keer blazen, omdat ze trots waren gestopt of fors waren geminderd. De motivatie komt dan echt uit de cliënt zelf."

“Beeldverhalen, daar hebben we echt wat aan”

Naast de CO-meter zien deelnemers van de nieuwe e-learning ook hoe zij beeldverhalen kunnen inzetten om mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden beter te bereiken. In een beeldverhaal wordt een verhaal verteld aan de hand van afbeeldingen en begrijpelijke teksten. Deze verhalen zijn samen met een groep (aanstaande) moeders uit heel Nederland ontworpen. "Sommige zorgverleners zijn terughoudend om de beeldverhalen in te zetten," vertelt Marieke van Pharos. "Maar dat is echt niet nodig. Wat we terugkregen van vrouwen is dat ze het heel prettig vinden dat het simpel is uitgelegd, met eenvoudige taal en duidelijke plaatjes. En dat het op een hele persoonlijke manier wordt beschreven. 'Je wordt niet op het matje geroepen', werd er gezegd. De vrouwen gaven zelf terug 'Wees niet bang om het te gebruiken, we hebben hier echt wat aan'." In de e-learning zien we in filmpjes hoe de rokende Cloë samen met haar zorgverlener het stopplan in het beeldverhaal invult. Ook gebruikt de zorgverlener het beeldverhaal om haar uitleg over de risico's van roken voor de foetus visueel te ondersteunen. Lees hier meer over (het bestellen van) de beeldverhalen. Of bekijk de animaties van de beeldverhalen.

Maak tijdelijk gratis kennis met nieuwe e-learning

Enthousiast geworden om meer te leren over begrijpelijke communicatie? Tot 1 juli kun je gratis kennismaken met de nieuwe e-learning 'Begrijpelijk communiceren'! De e-learning duurt ongeveer 1,5 uur en er is accreditatie voor diverse beroepsgroepen aangevraagd.
• De e-learning is te bestellen in de Trimbos webwinkel (na 1 juli à 15 euro per persoon).
• Had je al toegang tot de e-learning Rookvrije Start? Dan staat deze nieuwe e-learning automatisch voor je klaar. Je kunt dan inloggen in de e-learning leeromgeving om toegang te krijgen.
• Nieuwe ambassadeurs Rookvrije Start ontvangen gratis toegang voor zichzelf en 10 collega's.

Ga naar de website Rookvrije Start voor meer info over de e-learning Begrijpelijk communiceren of over de andere e-learnings en workshops van de Rookvrije Start.

Meer training in begrijpelijk communiceren?

Bied jij intensieve begeleiding bij stoppen met roken en wil je meer weten over het motiveren van de kwetsbare roker? Volg dan de face-to-face training Stoppen met roken van Pharos. Na deze training van 2 dagdelen ben je beter in staat een roker met beperkte gezondheidsvaardigheden en/of een kwetsbare sociaaleconomische positie te motiveren en te begeleiden bij het stoppen met roken.

Kijk voor andere trainingen van Pharos over communiceren met laaggeletterden op www.pharos.nl/training.